Bệnh viêm amidan: triệu chứng và cách chữa trị hiệu quả

Viêm amidan là một căn bệnh đường hô hấp khá phổ biến, có thể gặp ở bất kì đối tượng nào, trong đó trẻ em và thiếu niên là đối tượng dễ mắc nhất. Nếu hiểu được nguyên nhân viêm amidan, triệu chứng viêm amidan cũng như phương pháp phòng tránh và điều trị thì hoàn toàn có thể ngăn ngừa căn bệnh này.

Tuy không nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nhưng viêm amidan là bệnh mà bạn không nên chủ quan, bởi nếu để bệnh nặng có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Vậy nguyên nhân viêm amidan là gì? Triệu chứng amidan được thể hiện như thế nào? Nên hay không nên cắt amidan khi bị viêm,… Hãy cùng tìm hiểu những thông tin quan trọng về bệnh amidan ngay sau đây nhé.

Viêm amidan là gì

Trước khi tìm hiểu bệnh viêm amidan thì chúng ta cần biết amidan là gì và chức năng của bộ phận này. Amidan là những tổ chức bạch huyết lớn, nằm ở ngã tư hầu họng, là giao điểm giữa đường thở và đường ăn uống. Đây chính là cửa ngõ quan trọng của hệ hô hấp, là hệ thống phòng vệ đầu tiên của hệ miễn dịch trong cơ thể. Nhiệm vụ của amidan đó là tạo ra kháng thể và các lympho giúp cho cơ thể chống lại các tác nhân gây nhiễm khuẩn và gây bệnh đường hô hấp. Các vi khuẩn, virut sẽ bị thanh lọc và tiêu diệt trước khi kịp xâm nhập vào cơ thể con người. Nhờ đó mà chúng ta sẽ tránh được nhiều bệnh do những tác nhân này gây ra.

Viêm amidan là tình trạng tuyến amidan bị vi khuẩn, virus tấn công dẫn đến tổn thương, viêm nhiễm cấp hoặc mạn tính. Việc vi khuẩn hay virus tấn công quá mức hoặc quá mạnh sẽ khiến amidan phải làm việc quá tải, dẫn đến sưng đỏ và bị viêm. Tình trạng này gọi là bệnh viêm amidan.

Nguyên nhân viêm amidan là gì

Có rất nhiều nguyên nhân khiến bạn có thể bị viêm amidan như do virus, vi khuẩn, do tổ chức bạch huyết hay do chính cấu tạo và vị trí của amidan,… Khi hiểu rõ những nguyên nhân viêm amidan thì bạn hoàn toàn có thể đối phó được với căn bệnh này.

Nguyên nhân viêm amidan do virus, vi khuẩn

Virus hay vi khuẩn là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh amidan. Trong đó, virus là nguyên nhân viêm amidan chính, điển hình là virus Eppstein-Barr. Ngoài ra, có khoảng 15-30% các ca mắc bệnh amidan là do vi khuẩn gây ra. Nhưng nguy hiểm nhất là bị viêm amidan do liên cầu tan huyết nhóm A gây ra. Những trường hợp bị amidan do vi khuẩn, virus tấn công thường đã bị nhiễm khuẩn đường hô hấp khác như cúm, sởi, ho gà,…

Bên cạnh đó, việc sức đề kháng suy giảm sẽ khiến cho vi khuẩn, virus có sẵn trong mũi họng phát triển và khiến bạn bị viêm amidan.

Do tổ chứng bạch huyết

Nếu cơ thể có tổ chức bạch huyết phát triển mạnh hơn bình thường sẽ khiến cho số lượng hạch ở vùng cổ và họng tăng lên nhiều. Đồng nghĩa với việc làm cho khu vực này dễ dàng bị viêm nhiễm hơn, từ đó dễ dẫn đến bị amidan.

Do cấu tạo và vị trí amidan

Bệnh viêm amidan cũng có thể hình thành do chính cấu trúc nhiều khe hốc của bộ phận này, giúp cho vi khuẩn dễ dàng trú ẩn và phát triển.

Bên cạnh đó, amidan là cửa ngõ quan trọng, là giao điểm của đường thở với đường ăn nên rất thuận lợi cho vi khuẩn, virus xâm nhập gây viêm amidan.

Triệu chứng viêm amidan

Viêm amidan được chia làm 2 loại chính dựa vào mức độ của bệnh đó là viêm amidan cấp tính và viêm amidan mạn tính. Tùy thuộc người bệnh đang bị amidan ở mức độ nào mà sẽ có những dấu hiệu viêm amidan khác nhau. Bạn nên nắm rõ những triệu chứng amidan này để có cách chữa trị kịp thời và hiệu quả nhất.

Triệu chứng viêm amidan cấp tính

• Nóng rát cổ họng: Đây là biểu hiện viêm amidan thường gặp nhất ở giai đoạn đầu của bệnh. Chỉ sau khoảng vài giờ đồng hồ, bạn sẽ thấy cổ họng đau rát, có thể đau nhói lên tai và khi nuốt hoặc ho thì càng đau dữ dội hơn.
• Ho: Triệu chứng của viêm amidan tiếp theo là ho nhiều và theo từng cơn. Khi ho sẽ thấy xuấ hiện đờm nhầy, khan giọng và tức ngực. Dấu hiệu bị amidan này thường đi kèm với hiện tượng khó thở, thở khò khè, ngủ ngáy to và nói giọng mũi.
• Lưỡi bẩn, trắng và miệng có mùi hôi cũng là một triệu chứng viêm amidan điển hình.
• Nếu bị amidan do vi khuẩn thì amidan sẽ sưng đỏ, xuất hiện chấm mủ màu trắng và những mảng bựa trắng trên bề mặt. Lúc này cũng có thể xuất hiện các hạch ở phía dưới góc hàm phía bị sưng đau.
• Nếu  viêm amidan do virus thì bạn sẽ thấy niêm mạc họng sưng đỏ, có hiện tượng xuất huyết trong.
• Sốt: Biểu hiện của viêm amidan cũng thường gặp đó là người bệnh sốt cao, từ 38-41 độ C, cơ thể cảm thấy gai rét, mệt mỏi, đau nhức toàn thân, đau đầu, chán ăn,…. Ngoài ra còn xuất hiện một số dấu hiệu viêm amidan nữa là khàn tiếng, chảy nước mũi,…

Triệu chứng viêm amidan mãn tính

Nếu bạn bị viêm amidan cấp tính liên tục trong một thời gian dài mà không được chữa trị triệt để thì sẽ dẫn đến tình trạng viêm amidan mạn tính. Bạn có thể theo dõi hình ảnh viêm amidan mạn tính dưới đây để có thể phân biệt với bệnh amidan cấp tính phía trên.

Bệnh viêm amidan mạn tính chia ra làm 2 loại đó là viêm amidan quá phát và viêm amidan xơ chìm.

• Viêm amidan quá phát: là tình trạng cơ thể phản ứng lại khi amidan bị viêm, làm cho amidan càng sưng to hơn. Trẻ em là đối tượng dễ bị amidan loại này.
• Viêm amidan cơ chìm: làm cho amidan bị teo nhỏ lại. Tuy nhiên, điều này không những không có lợi mà ngược lại còn gây hại cho người bệnh. Amidan trở thành ổ chứa vi khuẩn có nguy cơ gây biến chứng cao, rất nguy hiểm cho bệnh nhân. Loại bệnh amidan này thường gặp ở người lớn.

Biểu hiện của viêm amidan mạn tính đó là:

• Tương tự như viêm amidan cấp tính, người bị viêm amidan mạn tính cũng xuất hiện các dầu hiệu như cổ họng đau rát, đặc biệt là khi nuốt, có thể đau lên tai. Hơi thể lúc nào cũng có mùi hôi.
• Người bệnh bị khó thở nên dễ gặp trình trạng ngáy to khi ngủ, thở khò khè thậm chí là ngưng thở khi ngủ ở trẻ nhỏ bị viêm amidan.
• Thể cơ chìm: amidan bị teo nhỏ lại, bề mặt gồ ghề, nhiều xơ trắng và đôi khi có mủ trắng. Amidan sẽ rắn hơn, khi ấn vào có thể thấy mủ trắng chảy ra từ các hốc của bộ phận này.
• Thể quá phát: 2 amidan đều xưng to, có thể lấn chiếm diện tích ở khoang họng. Niêm mạc có màu đỏ và có mủ bên trong.
• Bệnh nhân có thể cũng sẽ bị sốt, người mệt mỏi, xanh xao.

Các dấu hiệu bị amidan có thể bị nhầm lẫn với triệu chứng của những bệnh đường hô hấp khác như viêm họng thông thường, viêm xoang,…nên dễ khiến người bệnh chủ quan, dẫn đến tình trạng bệnh nặng hơn.

Các biến chứng của bệnh viêm amidan

Sau khi thấy triệu chứng amidan xuất hiện mà không có phương án điều trị kịp thời và đúng cách thì sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm như viêm phế quản, viêm tim, viêm cầu thận cấp, viêm thấp cấp, và nguy hiểm hơn là nhiễm trùng đường huyết.

Bên cạnh đó, bệnh amidan còn có thể dẫn đến tình trạng ngưng thở khi ngủ ở trẻ nhỏ cực kì nguy hiểm. Vì vậy mà khi thấy bất kì triệu chứng amidan nào thì bạn cần đưa trẻ đến cơ quan y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.

Các phương pháp điều trị viêm amidan

Hiện nay, có 4 phương pháp chữa bệnh viêm amidan phổ biến nhất đó là: dùng thuốc tây y, dùng thuốc đông y, dùng phương pháp dân gian và phẫu thuật cắt bỏ khối amidan bị viêm. Để biết được phương pháp nào phù hợp với mình thì hãy xét ưu, nhược điểm của từng cách để có cái nhìn tổng quát và khách quan nhất.

Dùng thuốc tây y trị viêm amidan

• Đối tượng thích hợp: người bị amidan giai đoạn đầu,  người viêm amidan cấp tính nghi ngờ nhiễm khuẩn hoặc đe dọa có biến chứng.
• Ưu điểm: thời gian điều trị ngắn, hiệu quả nhanh, chi phí trị bệnh thấp, không gây đau đơn và có thể thực hiện tại nhà.
• Nhược điểm: Nếu dùng thuốc lâu ngày sẽ dễ gặp tình trạng nhờn thuốc, hiệu quả điều trị ngày càng giảm. Có thể gặp phải các tác dụng phụ, ảnh hưởng không tốt đến gan, thận, dạ dày,…

Thuốc đông y chữa viêm amidan

• Đối tượng thích hợp: người có nhiều thời gian, có tính kiên trì, mới bị viêm amidan ở giai đoạn đầu.
• Ưu điểm: Dùng thuốc đông y có thể tác động vào gốc rễ của bệnh, giảm khả nặng bệnh tái phát. Đồng thời, phương pháp này cũng giúp nâng cao sức đề kháng của amidan, từ đó bảo vệ amidan trước các tác nhân gây bệnh. Đặc biệt, thuốc đông y rất an toàn, lành tính và ít tác dụng phụ nguy hiểm.
• Nhược điểm: Thời gian điều trị khá dài chính là nhược điểm lớn nhất của phương pháp chữa viêm amidan này. Bạn sẽ phải mất ít nhất là 7-21 ngày để khỏi bệnh, không thì có thể dài hơn, từ 3-5 tuần. Việc sắc thuốc có thể cũng khá mất thời gian và lỉnh kỉnh nên nhiều người thường ngại sử dụng cách này khi bị viêm amidan.

Bài thuốc dân gian chữa viêm amdian

• Đối tượng thích hợp: Người mắc bệnh viêm amidan cấp tính, giai đoạn xuất hiện triệu chứng amidan, những người có tính kiên trì, không muốn dùng thuốc dù là kháng sinh hay thuốc bắc.
• Ưu điểm: dễ kiếm, dễ thực hiện, chi phí thấp và gần như không có tác dụng phụ.
• Nhược điểm: không có khả năng điều trị bệnh dứt điểm, nhất là khi đã chuyển sang giai đoạn nặng.

Phẫu thuật cắt amidan

Là phương pháp gây khá nhiều tranh cãi nên việc lựa chọn cắt hay không cắt khi bị viêm amidan là tùy thuộc vào tình trạng bệnh và quan điểm cá nhân của người bệnh. Bạn nên cân nhắc thật kĩ giữa ưu điểm với khuyết điểm của cách làm này, đồng thời tham khảo ý kiến bác sĩ để đưa ra được quyết định phù hợp.

Đối tượng thích hợp: trẻ em từ 5 tuổi trở lên, những người bị viêm amidan mạn tính kéo dài không khỏi, các trường hợp nghi ngờ ung thư amidan, có những biến chứng như viêm xoang, viêm tai giữa, viêm tim, bệnh nhân bị áp xe quanh amidan, amidan quá to gây bít tắc hệ hô hấp,…

Ưu điểm:

• Vùng amidan bị viêm được loại bỏ hoàn toàn, giúp cổ họng được thông thoáng, dễ chịu, có thể kéo dài trong vài năm nếu viêm amidan không tái phát. Đồng thời đẩy lùi những biến chứng nguy hiểm và nguy cơ phát triển thành u ác tính.
• Tỉ lệ viêm họng tái phát ở mức thấp. Người bệnh không cần dùng thuốc kháng sinh nên hạn chế được hiện tượng nhờn thuốc hay gặp phải tác dụng phụ khi chữa viêm amidan bằng thuốc.

Nhược điểm:

• Không thể điều trị dứt điểm bệnh viêm amidan mà có thể bị tái phát sau vài năm và có khả năng sẽ bị viêm nhiễm nặng hơn.
• Có thể xảy ra nhiều biến chứng trong quá trình phẫu thuật như sốc phản vệ do thuốc gây mê, mất máu nhiều gây tử vong,…
• Hệ thống miến dịch, sức đề kháng của cơ thể đều suy yếu, đặc biệt với người bị amidan là trẻ dưới 5 tuổi.
• Có thể bị nhiễm trùng tại vị trí phẫu thuật
• Có thể bị thay đổi giọng nói hoàn toàn, sẹo khiến thành sau mũi hoặc miệng bị đóng kín một phần hay toàn boọ nên phải phẫu thuật chỉnh hình,…

Phương pháp phòng bệnh amidan

Hiểu được nguyên nhân viêm amidan thì bạn sẽ có những cách phòng ngừa viêm amidan hiệu quả. Một số bí quyết nhỏ giúp bạn tránh xa được căn bệnh này đó là:

• Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố dễ làm bị viêm amidan như chất kích thích, thuốc lá và khói thuốc lá, nước lạnh, khói bụi,…
• Giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh, và không nên để nhiệt độ điều hòa quá thấp vào mùa nóng.
• Điều trị triệt để các bệnh viêm xoang, viêm mũi, viêm miệng,… để dịch chứa vi khuẩn, virus, nấm không chảy xuống họng, gây ra viêm amidan.
• Đánh răng ngày 2 lần, súc miệng, súc họng bằng nước muối hằng ngày
• Có chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch, sức đề kháng cho cơ thể.

Trên đây là những thông tin cơ bản và cần thiết nhất về viêm amidan. Hi vọng những kiến thức này sẽ giúp ích cho bạn trong việc bảo vệ bản thân cùng những người thân yêu trước căn bệnh này.