Thảo quyết minh có tác dụng gì, sử dụng như thế nào
Thảo quyết minh dân gian có rất nhiều tên gọi khác như: hạt muồng, đậu ma, giả lục đậu, giả hao sinh, lạc giời. Thảo quyết minh (Cassia tora L) thuộc họ Vang Caesalpiniaceae. Ta dùng thảo quyết minh ( Semen Cassiae) là hạt phơi sấy khô của cây thảo quyết minh.
Mô tả cây thảo quyết minh
Thảo quyết minh là một cây nhỏ cao 0.3-0.9m, có khi cao tới 1.5m. Lá mọc so le, kép, lông chim dìa chẵn, gồm 2 đến 4 đôi lá chét. Lá chét hình trứng ngược lại, phía đầu lá mở rộng ra, dài 3-5cm, rộng 15-25mm. Hoa mọc từ 1-3 cái ở kẽ lá, màu vàng tươi. Quả là một giáp hình trụ dài 12-14cm, rộng 4mm, trong chứa chừng 25 hạt, cũng hình trụ ngắn chừng 5-7mm, rộng 2.5-3mm, hai đầu vát chéo, trông hơi giống viên đá lửa, màu nâu nhạt, bóng. Vị nhạt hơi đắng và nhầy.
Phân bổ, thu hái và chế biến thảo quyết minh
Cây thảo quyết minh mọc hoang khắp nơi ở Việt Nam. Các tỉnh có nhiều Thảo quyết minh là: Nghệ An, Phú Thọ, Hòa Bình, Lạng Sơn, Cao Bằng, Quảng Ninh… khả năng thu mua rất lớn.
Người ta thường thu hái hạt thảo quyết minh vào tháng 9-11, quả chín hái về, phơi khô, đập lấy hạt, lại phơi nữa cho thật khô.
Thành phần hóa học của thảo quyết minh
Hạt Thảo quyết minh có chứa antraglycosid, albumin, lipid, chất nhầy, chất màu, tanin.
Tác dụng dược lý của thảo quyết minh
Do thảo quyết minh có chất antragluocozit, do vậy thuốc có tác dụng tăng sự co bóp của ruột ( thông tiện) mà không gây đau bụng. Bên cạnh đó thảo quyết minh có tác dụng diệt khuẩn. và hạ huyết áp.
Công dụng của thảo quyết minh
Theo y học cổ truyền thảo quyết minh vị mặn tính bình quy vào kinh Can Thận.
Với công năng: bình can nhuận tràng, thảo quyết minh có những chủ trị như sau.
- Sao vàng: nhuận tràng, chữa táo bón,
- Sao cháy có tác dụng bình can, chữa đau đầu, hoa mắt mất ngủ do cao huyết áp, đau mắt đỏ do can hỏa và có tác dụng hạ sốt
- Lá tươi ngoài chữa hắc lào và lở ngứa
Điều trị cụ thể:
- Điều trị các bệnh về mắt ( mắt đỏ sưng đau, chảy nước mắt) : Quyết minh tử (sao vàng)12g, Sài hồ, Đạm trúc diệp, Cúc hoa mỗi thứ 12g, Hoàng liên, Phòng phong mỗi thứ 8g, Thăng ma 4g, Tế tân 2g, Cam thảo 4g sắc uống ngày 2-3 lần sau ăn 30p-1 tiếng
- Trị đau đầu do huyết áp cao ( thể can dương thịnh): Dùng độc vị Thảo quyết minh 20g, sắc uống hoặc gia thêm Câu đằng, Bạch tật lê mỗi thứ 12g.
- Trị táo bón: Thảo quyết minh sao vàng hãm với nước uống ngày 12-15g. Hết táo bón thì dừng.
- Trị hắc lào: nấm chàm trẻ em: Thảo quyết minh 20g, rượu 40 - 50ml, giấm 5ml ngâm trong 10 ngày lấy nước bôi lên.
Lưu ý khi sử dụng thảo quyết minh
Trường hợp tiêu chảy không được dùng thảo quyết minh vì có tính nhuận tràng.
Xem thêm:
